جداسازی راه اندازهای اختصاصی ژن های زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا (hmw-gs) در گندم

آندوسپرم غلات دارای اهمیت اقتصادی و تغذیه ای فراوانی بوده و منبع انرژی و پروتئین برای جوامع انسانی و حیوانات اهلی به شمار می رود. استفاده از تغییر ژنتیکی در جهت بهبود ساختار و ترکیبات آندوسپرم، نیازمند راه-اندازهای ژنی مناسب برای بیان ترا ژن ها به میزان و الگوی مطلوب می باشد. از این رو در این پژوهش جداسازی راه-اندازهای اختصاصی ژن های زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا (hmw-gs) از گندم نان و دوروم مورد توجه قرار گرفت. با طراحی آغازگرهای اختصاصی و بکارگیری آن ها بر روی dna ژنومی، طی واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) قطعات راه انداز به طول 954 و 545 جفت باز از گندم نان رقم نیک نژاد و قطعات راه انداز به طول 961 و 548 جفت باز از گندم دوروم رقم دنا تکثیر یافت. سپس این قطعات به حامل pgem-t انتقال یافته و کلنی های سفید (تست آبی- سفید)، جهت تایید حضور قطعه، از طریق کلنی pcr و هضم آنزیمی تست شدند که هر دو روش وجود قطعه را ثابت نمود. پس از توالی یابی و تایید مولکولی قطعات، قطعه راه انداز 954 جفت بازی جداسازی شده از گندم نان، به حامل بیان ژن گیاهی انتقال داده شده و با استفاده از روش آنزیمی، حضور قطعه راه انداز در پلاسمید بیانی تایید گردید. بررسی توالی های همسانه سازی شده، با نرم افزارهای blast و clustalw، شباهت بسیار این توالی را با سایر راه اندازهای ژن های پروتئین های ذخیره ای شناخته شده آشکار نمود. نتایج تجزیه های فیلوژنتیکی نشان داد قطعات 954 و 545 جفت بازی جداسازی شده از گندم نان و راه انداز 961 جفت بازی جداسازی شده از گندم دوروم متعلق به گروه ژنی glu-b1-1 و راه انداز 548 جفت بازی جداسازی شده از گندم دوروم جزء ژن های glu-a1-1 می باشند. استفاده از راه اندازهایی که فقط در برخی از بافت ها عمل می کنند، می تواند در رسیدن به اهداف اختصاصی از جمله تولید پروتـئین های نوترکیب در بذر ویا بافت های ویـژه بـذری، انجام تحقیقات پایه و اصلاح کمی و کیفی گندم بسیار سودمند باشد.